Sợi tơ nhện
Nguyên tác “Kumo no ito” của Akutagawa Ryunosuke
Chuyện xảy ra vào một ngày nọ. Đức Phật Thích Ca đang một mình lững thững dạo bước trên bờ hồ sen nơi cõi Cực Lạc.
Những bông sen nở trong hồ toàn một màu trắng như ngọc, và
từ giữa nhụy hoa màu hoàng kim, một mùi thơm khôn tả không ngớt ngào ngạt tỏa
ra khắp vùng.
Bấy giờ đang là buổi sáng ở cõi Cực Lạc.
Lát sau Đức Phật dừng chân đứng lại bên hồ, rồi ngài bỗng đưa mắt nhìn xuống
qua những kẽ lá sen phủ trên mặt nước.
Ngay dưới hồ sen ở cõi Cực Lạc này lại là địa ngục. Qua làn nước trong vắt
như thủy tinh, có thể thấy rõ mồn một như dòm qua ống kính thiên văn, cảnh sông
Tam Đồ và núi Bàn Chông.
Thế rồi, cảnh một người tên là Kandata cùng với những kẻ có tội khác đang
lúc nhúc dưới đáy địa ngục đã lọt vào mắt Đức Phật.
Gã đàn ông tên Kandata này là một tên đại đạo tặc đã gây ra nhiều tội ác như giết người, phóng hỏa đốt nhà, tuy thế Đức Phật còn nhớ là gã đã từng có một lần hành thiện.
Đó là một hôm khi đi qua khu rừng rậm, gã trông thấy một con nhện bé bỏng
đang bò bên vệ đường.
Khi đó, Kandata liền giơ chân lên, toan dẫm chết nhện, nhưng bỗng gã nghĩ lại:
“Ồ không, con vật này dù bé nhỏ nhưng chắc hẳn cũng là một sinh mạng. Nay vô cớ
bị lấy mạng thì thật là tội nghiệp cho nó”, rốt cuộc là gã không giết mà cứu mạng
cho nhện.
Đức Phật vừa nhìn cảnh địa ngục vừa nhớ lại việc Kandata từng cứu nhện. Và rồi để đền đáp cho điều hành thiện này, ngài nghĩ cách làm sao để cứu gã ra khỏi địa ngục.
May sao, khi ngài nhìn sang bên cạnh thì thấy trên lá sen màu bích ngọc có
một con nhện ở cõi Cực Lạc đang giăng sợi tơ óng ánh màu bạc.
Đức Phật khẽ đưa tay nắm lấy sợi tơ nhện ấy, rồi thả qua kẽ hở giữa những
bông sen trắng như ngọc, cho sợi tơ buông thẳng xuống đáy địa ngục sâu thăm thẳm
phía dưới hồ.
Đây là Kandata cùng với các tội đồ đang lặn ngụp trong hồ máu dưới đáy địa ngục.
Nơi đây nhìn quanh đâu đâu cũng tối đen như mực, năm khi mười họa tưởng chừng
có cái gì mơ hồ nổi bật lên trong bóng tối, thì đó là tia sáng lóe lên của những
mũi chông nơi núi Bàn Chông khủng khiếp, thật không gì rợn người hơn. Hơn nữa
đâu đâu cũng tĩnh mịch đìu hiu như ở giữa bãi tha ma, có nghe thấy chăng chỉ
toàn là những tiếng thì thầm rên xiết của những kẻ có tội.
Đó là vì kẻ nào rơi xuống tận nơi đây rồi thì đã mệt lả vì nếm mùi gian khổ ở các tầng địa ngục, đến nỗi không còn đủ sức để bật ra tiếng khóc than.
Vì vậy quả là ngay cả đến tên đạo tặc Kandata cũng tuồng như con nhái đang
giẫy chết, chỉ còn biết vừa quằn quại vừa ngụp lặn trong hồ máu.
Thế nhưng có một lúc, tình cờ Kandata ngẩng đầu nhìn lên khoảng không phía
trên hồ máu, thì thấy đâu như trong bóng tối âm u ấy, từ mãi tận trên cao xa thẳm,
có một sợi tơ nhện thật mảnh mai màu bạc óng ánh, như thể lén sợ có người để mắt
trông thấy, đang tuồn tuột buông xuống phía trên chính mình.
Kandata trông thấy thế thì bất giác vỗ tay mừng rỡ. Cứ nương vào sợi tơ này
leo lên mãi, nhất định là sẽ thoát ra khỏi địa ngục được chứ chẳng sai.
Ồ không, nếu may ra còn có thể vào cõi Cực Lạc nữa cũng không chừng. Như vậy
thì sẽ không còn bị đuổi lên núi Bàn Chông, cũng không bị nhận chìm xuống hồ
máu.
Kandata nghĩ thế, rồi liền giơ cả hai tay ra, vừa nắm chặt lấy sợi tơ nhện,
vừa bắt đầu ra sức leo lên.
Vốn là một tên đại đạo tặc nên từ xưa gã đã quen làm như vậy.
Tuy thế, khoảng cách giữa địa ngục và cõi Cực Lạc xa đến hàng vạn dậm, cho
dù có hối hả đến mấy cũng không dễ gì leo lên đến nơi ngay được. Leo lên được nửa
chừng, Kandata đã đuối sức, không thể leo tiếp được nữa.
Đã thế thì cũng đành chịu vậy. Kandata định bụng trước hết hãy tạm nghỉ. Gã vừa đu người bám vào giữa chừng của sợi tơ, vừa đưa mắt nhìn xuống phía dưới sâu thăm thẳm.
Quả là không uổng công ra sức leo lên nẫy giờ, hồ máu mà chính mình ở đấy
lúc nẫy, giờ đã bị che khuất dưới đáy bóng tối. Còn ngọn núi Bàn Chông rùng rợn
mơ hồ lóe sáng ấy, giờ đây cũng đã ở phía dưới chân mình. Cứ thế này mà leo lên
mãi, có lẽ không phải là không ra khỏi địa ngục được đâu.
Kandata vừa quấn hai tay vào sợi tơ nhện vừa cất giọng nói đã tắt lịm không
biết bao năm rồi, cười nói “Chắc mẩm rồi!”
Thế nhưng Kandata chợt để ý thì thấy ơ kìa, ở đoạn dưới của sợi tơ nhện, có
vô số các tội đồ khác, như thể một đàn kiến đi thành hàng dài, cũng đang ra sức
đu người vào sợi tơ mà leo lên như mình là gì.
Kandata trông thấy thế thì vừa ngạc nhiên vừa kinh hãi đến nỗi chỉ đảo mắt nhìn xuống, còn miệng thì cứ há hốc ra như thằng ngốc một hồi lâu.
Sợi tơ nhện mảnh mai này, chỉ riêng một mình mình đu vào thôi cũng cơ hồ như sắp đứt, làm sao có thể chịu được sức nặng của ngần ấy con người.
Nếu ngộ nhỡ nửa chừng bị đứt, thì chính mình đây đã may mắn leo lên được đến đây rồi, sẽ bị rơi trở lại xuống địa ngục mất thôi. Nếu điều ấy xẩy ra thì nguy to.
Trong lúc Kandata còn đang nghĩ ngợi, thì không chỉ là hàng trăm hay hàng nghìn, mà là vô số những tội nhân khác, vẫn từ đáy hồ máu tăm tối lúc nhúc bò lên, bám thành hàng vào sợi tơ nhện óng ánh mảnh mai, và ra sức leo lên. Bây giờ mà không nghĩ cách làm sao, thì thế nào nửa chừng sợi tơ cũng bị đứt làm đôi mất. Thế là Kandata cất tiếng gào to lên rằng:
-Này, lũ tội đồ kia, sợi tơ nhện
này là của ta. Ai cho phép lũ chúng bay được leo lên hả? Tuột xuống, tuột xuống
mau!
Tức thì đúng lúc ấy.
Sợi tơ nhện nẫy giờ vẫn không hề hấn gì, bỗng đứt phựt ngay ở chỗ Kandata đang bám vào.
Kandata chả còn hồn phách nào nữa. Chỉ trong chớp nhoáng, gã vừa bị quay
mòng mòng quanh sợi dây như con vụ, vừa bị tuột xuống nhanh đến nỗi nghe có tiếng
gió vù vù, ngoảnh đi ngoảnh lại đã rơi thẳng xuống đáy bóng tối.
Sau đó chỉ còn lại sợi tơ nhện ở cõi Cực Lạc đã bị đứt vẫn sáng óng ánh, buông lửng lơ giữa khoảng không không trăng sao.
Đức Phật dứng trên bờ hồ sen ở cõi Cực Lạc đăm chiêu chứng kiến từ đầu đến cuối những điều vừa xẩy ra. Chẳng bao lâu, khi Kandata đã như viên đá chìm lỉm xuống đáy hồ máu, ngài lại lững thững cất bước với vẻ mặt buồn bã.
Có lẽ dưới mắt ngài thì lòng dạ thiếu đức từ bi của Kandata, chỉ tìm cách để mỗi mình mình thoát ra khỏi địa ngục, là một điều rất đỗi xấu xa, nên gã đã bị trừng phạt tương xứng, mà rơi trở lại xuống địa ngục.
Thế nhưng hoa sen trong liên trì ở cõi Cực Lạc thì vẫn chẳng chút bận lòng vì điều này.
Những đóa sen trắng nuốt như ngọc vẫn khẽ lay động quanh gót chân của Đức Phật. Và mỗi lần như thế thì từ nhụy hoa màu hoàng kim ở giữa lại tỏa ra xung quanh một mùi hương ngào ngạt không sao tả xiết.
Lúc này cũng sắp đến buổi trưa trên cõi Cực Lạc
(5-1995).
Quỳnh Chi dịch Kumo no Ito (1918) của Akutagawa Ryunosuke
