Chỗ ngộ của Bá Trượng Hoài Hải
Mỗi lần thí chủ cúng dường
Mã Tổ bẻ bánh thượng đường đưa lên
Ba năm ròng rã không quên
Ngài luôn luôn hỏi “Cái này là chi?”
Hoài Hải ôm một khối nghi
Mỗi ngày một lớn đợi thời vỡ tung
Rồi hôm Mã Tổ dạo vườn
Thị giả Hoài Hải hân hoan theo hầu
Chỉ bầy vịt nhỏ bay cao
Mã Tổ hỏi thử “ Nói mau ! Cái gì?”
Đáp liền “ Bầy vịt “ tức thì
Thầy lại hỏi tiếp “Bay đi đâu rồi?”
Trò bèn ngước mắt ngó trời
“Đã bay qua mất ”, trả lời tự nhiên
Mã Tổ nắm mũi kéo lên
Hoài Hải đau điếng miệng liền kêu la
“ Sao lại không nói bay qua”:
Mã Tổ nhân đó không tha giáng đòn
Chín muồi thời tiết nhân duyên
Hoài Hải tỉnh ngộ thấy liền bản lai
Về phòng thị giả một hơi
Hoài Hải khóc ngất chẳng lời than van
Huynh đệ vây lại hỏi han
Hoài Hải phân giải rõ ràng tại sao:
“ Mũi bị Hoà Thượng kéo đau !”
“Chuyện gì không khế hội sao?”, hỏi hoài
Hoài Hải khôn khéo tỏ bày:
“Xin đi hỏi Tổ sẽ hay thế nào.”
Huynh đệ cả đám lao xao
Đến phòng phương trượng cúi chào xin thưa:
“Thị giả Hải khóc như mưa
Điều chi không khế hội vừa mới đây ?”
Mã Tổ chậm rãi chỉ bày:
“ Y đã khế hội . Hỏi y sẽ tường.”
Huynh đệ bèn trở lại phòng
Giáp mặt thị giả, giáp vòng giải nghi
“ Hòa Thượng dạy rõ thế này:
Y đã khế hội, hỏi y sẽ tường”
Nghe xong Hoài Hải thật mừng
Bật cười ha hả rõ đường từ đây
Huynh đệ tất cả nhíu mày:
“ Vừa mới khóc đó, sao bây giờ cười?”
“ Lúc nảy khóc, bây giờ cười.”
Trả lời vỏn vẹn mặc người ngẩn ngơ
Cái ngộ chia xẻ bao giờ
Biết nước lạnh nóng chỉ nhờ uống qua
Hôm sau Mã Tổ lên tòa
Đồ chúng nhóm họp thật là nghiêm trang
Hoài Hải chợt bước khỏi hàng
Lẳng lặng cuốn chiếu chẳng màng lời hay
Mã Tổ bước xuống đi ngay
Hoài Hải lật đật theo Thầy vô trong
Mã Tổ xoay lại hỏi thòng:
“ Ta chưa nói pháp cũng không lời nào
Sao ngươi cuốn chiếu bỏ vào?”
“ Hôm qua Thầy kéo mũi đau quá trời”,
Hoài Hải kính cẩn trả lời.
Mã Tổ gặn lại và đòi nói mau:
“Hôm qua ngươi để tâm đâu?”
Hoài Hải bình tỉnh nghĩa sâu giải bày:
“ Chót mũi nay lại chẳng đau”
Nghe xong Thầy phán một câu đậm đà:
“ Ngươi hiểu sâu việc hôm qua!”
Trò liền đảnh lễ lui ra thỏa lòng
Bẵng đi một đỗi tu thân
Cơ duyên lại đến thêm lần tái tham
Thấy phất tử chỗ Thầy nằm
Hoài Hải bèn chỉ, hỏi thăm cho cùng:
“ Tức đây dùng, lìa đây dùng?”
Mã Tổ hỏi lại mở đường thật xa:
“ Về sau khi mở miệng ra
Ngươi sẽ dùng lấy cái chi vì người?”
Hoài Hải im lặng một hồi
Dựng đứng phất tử thế lời bên trong
“ Tức đây dùng, lìa đây dùng” :
Thầy lấy câu hỏi ung dung dạy trò
Hoài Hải thấm thía được lời
Bèn để phất tử lại nơi ban đầu,
Rồi không phải đợi chờ lâu
Mã Tổ hét lớn nhức đầu, điếc tai
Tiếng hét dấu ấn nhớ hoài !
An Nhiên