Vu Lan
(Ullambana)
Lê Huy Trứ
Hầu hết, kẻ vô minh lẫn trí thức khi gặp thử thách, bị trở ngại, tâm thần thường hay hoảng hốt, hoang mang, phân vân, không định hướng, chạy lông bông, đi tìm thuốc an thần.
Kẻ phàm phu tìm đến tín ngưỡng để xin giải cứu trong lúc mắc hoạn nạn, vướng khổ đau. Kẻ trí tầm đạo vì muốn học thuật an tâm. Cả hai cũng cùng bị đau khổ, hoạn nạn nên cầu được bớt lo sợ, mong được an tâm.
Con người ngây thơ cứ tưởng nếu không nợ nần thì không còn lo lắng. Không lo sợ thì tâm an, hết khổ đau đưa đến hạnh phúc?
Cả hai đều vô minh lẫn đại sai lầm vì quá lo sợ nên mất khôn. Họ quên khuấy hay không hiểu tới cái nguyên nhân, hậu quả, và bản chất của từng loại khổ đau.
Bớt lo sợ là một trong những yếu tố giúp cho an lòng. Ít nợ tình, nợ tiền, nợ đời thì nhẹ nghiệp, bớt stress, đở căn thẳng thần kinh.
Nhưng tâm phan duyên, bồn chồn hay lo ra, mơ mộng chuyện này tới chuyện khác, không chú tâm được lâu dài đó là bản tánh bất an tự nhiên của mọi người.
Lo lắng là tạo cơ hội đưa đến nguyên nhân ... bệnh hoạn.
Tâm viên, ý mã!
Tuy nhiên, tự tâm không động, không tĩnh, chỉ có ta động.
Động lực tạo ra vũ trụ, sắc tướng, và chúng sinh.
Tôi có thể tạo ra tất cả, ngay cả an tâm tôi, nếu tôi nắm được không gian cùng thời gian, và làm cho nó ngừng trôi.
Nếu tôi có được quyền lực đó thì hạnh phúc chỉ là những mơ ước quá nhỏ bé, tầm thường, như tính ích kỷ của một ký sinh trùng người trên quả đất trong vũ trụ bao la. Nó không nghĩa lý gì cả nên tôi cũng không cần tới nó nữa vì tôi không còn là người nữa.
Chúng sinh không hiện hữu trong đời để suốt đời bị tất bật với những vấn nạn, giá áo túi cơm, luyến ái, nhục dục, tầm thường đó. Chúng ta sinh ra trong một kiếp sống như điện như ảo đối với vũ trụ vô lượng. Chúng sinh hiện hữu là một đại nhân duyên với những lý do cùng nhiệm vụ lẫn mục đích cao thượng hơn nhiều. Nhưng vì bị 18 căn trần thức của nhục thân ngũ uẩn với khả năng đo lường rất giới hạn nên kinh nghiệm lệch lạc rồi diễn dịch sai lầm. Cái hiểu biết không cân bằng của thân tâm ý làm cho chúng ta trở nên vô minh, lạc đường đi lối về, u mê nên quên phương hướng, không nhớ cách “đáo bỉ ngạn, hồi đầu” để trở lại với tự tâm.
Tham sân si làm cho ta đau khổ là một thử thách trên tâm thân ý chứ không phải là sự trừng phạt như đa số thường lầm tưởng.
Không thể thử thách đau khổ nếu không có sự hiện hữu của thân tâm ý.
Không có nhục thể này thì khổ nạn sở trụ ở đâu?
Chúng ta sau khi tái sinh ví như bị treo ngược cho nên đầu óc hồ đồ, tâm lòng chao đảo, cật dái lộn tùng phèo không bình tĩnh để kiến chân lý vô thường, cảm thọ như thị, an tâm kiến thú tánh.
Cũng như ngày của Mẹ rất thông dụng ở Nhật, Mother's Day, cám ơn mẹ ở Mỹ. Cho đến bây giờ, lễ Vu Lan báo hiếu vẫn được duy trì, đặc biệt trong phong tục của người Việt theo đạo Phật, ở mọi nơi trên thế giới.
Chữ Vu Lan được đa số Phật Tử hiểu ngầm một cách thiển cận, vu lan là dịp báo hiếu Mẹ thay vì luôn tiện. Nhân dịp trong một ngày Vu Lan, đi chùa, Phật Tử chỉ độc nhất chú tâm lòng báo hiếu riêng cho Mẹ ở trong kiếp hiện tại của mình.
Trong kinh “Phật Thuyết Kinh Vu Lan Bồn” của Phật Giáo Đại Thừa do ngài Trúc Pháp Hộ dịch từ tiếng Phạn sang tiếng Hán vào đời Tây Tấn, tức vào khoảng năm 750-801 sau Công Nguyên giải thích đích thị như sau:
Chữ “cứu nạn treo ngược” hay văn hoa Hán Việt gọi là Vu Lan, vốn phiên âm từ tiếng Sanscrit: Ullambana. Tiếng Hán phỏng dịch là “Giải Đảo Huyền.” Giải có nghĩa là tháo gỡ ra cho khỏi vướng mắc, cởi trói ràng buộc, giải si mê lầm. Đảo là ngược, cũng có nghĩa bóng là những hành động điên đảo gây nên do sự thấy biết sai lầm, không biết hư thật. Do đó, chúng sinh vì vẫn còn vô minh nên cứ còn tạo nghiệp chướng dẫn đến cảnh khổ đau. Huyền là treo. Đảo huyền là treo ngược đầu.
“Giải Đảo Huyền” nghĩa đen là cởi trói cho người bị treo ngược, gỡ cho họ khỏi gông cùm xiềng xích, khỏi khổ đau ách nạn.
Giải Đảo Huyền còn có nghĩa bóng, ngụ ý là giải thoát khỏi tất cả những mối phiền não, những dây luyến ái, thèm khác nhục dục nên bị trói buộc trong vòng luân hồi. Tóm lại, giải thoát khỏi sự trói buộc của tâm lòng tham, sân, và si.
Hay trí tuệ hơn, đó là tự mình kiến thực tướng, biết buông xả tam độc, giải thoát khổ đau, giác ngộ, trở lại thành Phật.
(Trích một đoạn trong Quân Bằng Tâm Thân Ý, Tác giả Lê Huy Trứ, sẽ sớm đăng.)
Gửi ý kiến của bạn
